Wat kan ik het beste eten bij maag-darmklachten?

Cola helpt niet tegen diarree. Ook zijn er geen wetenschappelijke aanwijzingen dat cola helpt tegen andere maag-darmproblemen zoals buikpijn of misselijkheid. Sterker nog, omdat cola veel suiker bevat, kan het de diarree zelfs erger maken.

De hoeveelheid opgeloste suiker kan namelijk water vasthouden in de darm in plaats van ervoor te zorgen dat water door het lichaam wordt opgenomen. Bij diarree kun je dus beter ook geen suikerhoudende dranken drinken zoals cola en vruchtensap. De kans op uitdroging is dan groter.

Tegengaan uitdroging met ORS

Een rehydratie-oplossing (ORS, Oral Rehydration Solution) is de beste manier om uitdroging tegen te gaan. In ORS zitten de juiste hoeveelheden suikers en zouten die je lichaam helpen om vocht vast te houden. Dan komt er dus minder water in je darmen, wat helpt tegen de diarree.

Zakjes met ORS-poeder of ORS-bruistabletten kun je kopen in de apotheek of drogist. Ga je naar een warm land, dan is het altijd handig om deze bij je te hebben. Mocht je daar diarree krijgen, los de ORS dan op in schoon (betrouwbaar) drinkwater. In Nederland kun je gewoon kraanwater gebruiken.

Cola bij buikpijn of misselijkheid

Hoewel er mensen zijn die zeggen dat cola bij hen helpt tegen buikpijn of misselijkheid, is er geen wetenschappelijk bewijs voor. Er zijn theorieën die de samenstelling van cola in verband brengen met een antibacteriële werking of medicatie tegen misselijkheid. Maar er is geen wetenschappelijk onderzoek dat laat zien dat cola werkelijk helpt als je misselijk bent of buikpijn hebt.

Een glas cola van 250 ml bevat ongeveer 26 gram suiker. Dat is bijna 7 suikerklontjes. Als je cola drinkt, dan krijg je al snel ongemerkt veel suiker binnen. En dus ook veel calorieën. In andere frisdranken, zoals sinas, cassis, 7up en tonic, zit ongeveer dezelfde hoeveelheid suiker.

Hoeveel suiker je binnenkrijgt, hangt af van de hoeveelheid die je drinkt. Hieronder zie je hoeveel suiker een glas cola, blikje cola, flesje cola en een grote fles cola bevat.

Tabel: hoeveel suiker in cola

Bron: NEVO-online. 1 klontje is ongeveer 4 gram suiker (afgerond op hele klontjes).

Allebei zijn het geen gezonde keuzes. Light-frisdrank bevat geen of minder suiker dan gewone frisdrank, en dus minder calorieën. Als je op je gewicht wil letten, kun je light-frisdrank drinken. Maar het beste kun je water drinken, dat is ook beter voor je tanden, die door het zuur in (light-)frisdrank worden aangetast. Af en toe een glas frisdrank kan geen kwaad, maar het staat niet in de Schijf van Vijf.

Hoeveel suiker er in verschillende dranken zit, zie je hieronder:

Veiligheid

Gewone frisdrank en light-frisdrank zijn even veilig. Sommige mensen zeggen dat light-frisdrank onveiliger is vanwege de zoetstoffen die erin zitten. Zoetstoffen zijn echter uitgebreid getest, vaak weer opnieuw omdat deze verhalen de ronde doen, en blijken keer op keer veilig. Ze voldoen aan alle veiligheidseisen van de EFSA, de Europese autoriteit voor voedselveiligheid. Er zijn geen negatieve effecten op mensen gevonden, zelfs niet bij langdurig gebruik en grote hoeveelheden.

Meer dan 2,5 liter per dag

Als je in normale hoeveelheden frisdrank met zoetstoffen drinkt, hebben deze zoetstoffen geen negatief effect. Ook niet als je je hele leven dagelijks light-frisdranken zou drinken. Om bijvoorbeeld teveel van de zoetstof aspartaam binnen te krijgen, zou je per dag meer dan 2,5 liter frisdrank met aspartaam moeten drinken.

Uitzonderingen bij zoetstoffen

Frisdranken met aspartaam zijn alleen niet geschikt voor mensen met de zeldzame, aangeboren stofwisselingsziekte PKU. Daarom staat op deze producten de waarschuwing ‘bevat een bron van fenylalanine’.

Waarom water

Water heb je dagelijks nodig en staat in de Schijf van Vijf. Het is een gezonde dorstlesser. Kraanwater heeft veel pluspunten: het bevat geen calorieën en het tast je tanden niet aan zoals bij (light-) frisdrank wel het geval is. En het is goedkoop, goed voor het milieu en overal verkrijgbaar.

Kun je wel zeggen dat één product gezond is?

Je kunt eigenlijk van één product niet zeggen of het gezond is. Het hangt er namelijk altijd van af hoeveel of hoe vaak je het eet of drinkt. We kunnen dus wel zeggen of een product past in een gezonde voeding. Lees meer.

Voedingsmiddelen zoals ontbijtkoek of appelsap werken niet bewezen laxerend als je last hebt van obstipatie (verstopping). Voedingsmiddelen als banaan, geraspte appel, bosbessensap, kaneel, rijst, rijstewater, wit brood en wortelpuree werken niet merkbaar stoppend bij diarree.

Wat werkt wél laxerend of stoppend?

Bij chronische diarree, maar ook bij verstopping (obstipatie) is het goed veel vezels te eten. Vezels werken in de darm als een soort spons waardoor ze water opnemen, hierdoor blijft de ontlasting zacht en soepel. Ook zorgen ze ervoor dat de darmen in beweging blijven.

In deze video legt onze woordvoerder Jasper uit hoe het precies zit.

Een vezelrijk voedingspatroon is belangrijk voor een gezonde stoelgang. Zoek het niet in één enkel voedingsmiddel als je last hebt van verstopping of diaree, maar voeg meer vezels toe uit verschillende voedingsmiddelen. Vezels haal je uit volkorenproducten, groente, fruit, peulvruchten en noten.

En belangrijk: genoeg drinken

Voldoende drinken helpt om verstopping tegen te gaan. Omdat vezels vocht binden, kunnen ze namelijk alleen goed hun werk doen als je ook voldoende drinkt. Bij diarree voorkomt voldoende drinken uitdroging.

Bij diarree heb je 2 tot 3 liter drinken per dag nodig. Normaal is dat 1,5 tot 2 liter per dag.

Om klachten van brandend maagzuur te verminderen zijn er eerst een aantal leefstijladviezen die je zelf kan proberen. Daarvoor gelden deze voedingsadviezen:

1. Gezond eten volgens de Schijf van Vijf

Gezond en vezelrijk eten helpt bijvoorbeeld om verstopping (obstipatie) te voorkomen. Drink hierbij ook voldoende. Verstopping kan de druk in de buikholte verhogen, waardoor maagklachten kunnen ontstaan. Lees tips om verstopping te voorkomen en om meer vezels te eten.

2. Afvallen bij overgewicht

Overgewicht kan de druk in de buikholte vergroten. Een paar kilo afvallen kan al helpen. Lees meer over hoe je kunt afvallen.

3. Zware maaltijden of heel vette maaltijden vermijden

Zware maaltijden verhogen de druk in de maag en vette maaltijden blijven langer in de maag. Hierdoor kunnen je klachten erger worden.

4. Op regelmatige tijden eten

Verspreid je maaltijden over een dag. Bekijk daarbij wat goed werkt voor jou. Zo kan het zijn dat 3 maaltijden met maximaal 4 keer iets tussendoor werkt voor jou. Maar misschien dat voor jou 6 kleinere maaltijden per dag beter werken.

5. Niet gaan liggen direct na het eten

In een liggende positie stroomt de maaginhoud makkelijker terug in de slokdarm. Geef je maag na de maaltijd even de tijd om het voedsel te verwerken.

Verder kan stoppen met roken de klachten verminderen. Ook kan het helpen om strakke kleding op de buik te vermijden en het hoofdeinde van het bed ongeveer 10 centimeter omhoog te zetten.

Moet je bij brandend maagzuur voedingsmiddelen mijden?

Met brandend maagzuur mag je in principe alles eten en drinken. Er is niet genoeg bewijs om een algemeen advies te geven over of je iets moet mijden of juist wel moet eten of drinken. Sommige mensen ervaren echter wel dat bepaalde voedingsmiddelen invloed hebben op hun klachten. Wat bij de een de klachten verergert, geeft bij de ander geen problemen. Het kan zinvol zijn voedingsmiddelen te vermijden die bij jou wél klachten geven. Het is dus belangrijk om goed uit te zoeken hoe dit bij jou zit, zodat klachten verminderen. Daarbij is het ook belangrijk dat je niet onnodig bepaalde voedingsmiddelen vermijdt. Een diëtist kan hierbij helpen.

Wanneer naar de huisarts?

Met voedingsadviezen en leefregels kunnen je klachten verminderen. Houd je langer dan 2 tot 3 maanden klachten? Dan raden we aan om naar je huisarts te gaan. Een huisarts kan beoordelen of er meer aan de hand is en verder onderzoek of medicijnen voorschrijven. Je kunt ook zelf korte tijd maagmedicijnen proberen die zonder recept te verkrijgen zijn. Gebruik deze medicijnen niet langer dan 2 tot 4 weken. Bespreek het dan met je huisarts. Ook bij medicijngebruik blijft een gezonde leefstijl belangrijk.

Meestal ontstaat brandend maagzuur doordat de sluitspier tussen de slokdarm en de maag niet helemaal goed werkt. Dit kan komen door verhoogde druk op de maag, bijvoorbeeld na het nemen van een zware maaltijd of door overgewicht, zwangerschap of verstopping. Een verslapping van de sluitspier bij ouderdom kan ook een oorzaak zijn.

Daarnaast worden roken, alcohol, koolzuurhoudende drank en voeding (zoals scherpe kruiden, citrusvruchten, ui en vet voedsel) in verband gebracht met brandend maagzuur. Het is alleen niet voldoende bewezen dat het vermijden van deze middelen een gunstig effect heeft.

Tot slot kan een middenrifsbreuk de oorzaak zijn. Het middenrif is een gespierde plaat die de scheiding vormt tussen borst- en buikholte. Bij een middenrifsbreukje is de opening in het middenrif te groot. Een klein deel van de maag komt dan in de borstholte te liggen. Hierdoor werkt de sluitspier niet meer goed en gaat open staan.

Voedingsvezels (vezels) zijn belangrijke stoffen voor een gezonde spijsvertering. Ze dragen ook bij aan een verzadigd gevoel na het eten. En ze verminderen het risico op hart- en vaatziekten, diabetes type 2 en kanker.

Er zijn verschillende typen vezels met allemaal andere eigenschappen. Voor volwassenen geldt het advies om zo’n 30 tot 40 gram voedingsvezels per dag binnen te krijgen.

Vezels zitten in:

• Volkorenproducten zoals volkorenbrood, volkorenpasta en zilvervliesrijst
• Groente
• Fruit
• Peulvruchten zoals bruine bonen, kikkererwten en linzen
• Noten

5 tips om meer vezels te eten

1. Vervang wit brood, witte pasta en rijst door de volkoren variant

Het zijn vooral de vezels uit volkoren graanproducten die de kans op ziekten verkleinen. Volkorenbrood, volkoren ontbijtgranen, volkorenpasta, zilvervliesrijst… ze zitten veel voller met vezels dan de witte varianten. Bekijk meer volkoren-tips.

2. Eet minimaal 250 gram groente per dag

Groente kan altijd en overal. Lees hoe je meer groente kunt eten.

3. Eet 200 gram fruit per dag

Lukt het niet altijd om zoveel fruit te eten als je zou willen? Probeer deze tips.

4. Kies vaker voor peulvruchten

Bruine bonen, kidneybonen, linzen, kikkererwten, witte bonen, zwarte bonen, oogbonen: hun populariteit stijgt. En dat is terecht. Er zitten veel vezels in, en ze zijn een goede vleesvervanger Ze verdienen daarom een plek in ieders weekmenu. Lees meer over peulvruchten en hoe je ze klaar kunt maken.

5. Eet elke dag een handje noten

Elke dag een handje ongezouten noten is goed voor de gezondheid. Ze bevatten vezels en gezonde vetten. Eet ze tussendoor of voeg ze toe aan de salade, strooi ze over de pasta of door de stamppot. Lees meer over noten.

En ook belangrijk:

Drink voldoende

Vezels binden vocht en houden zo de ontlasting soepel. Het is dus belangrijk dat je ook voldoende drinkt.

Heb je last van obstipatie (verstopping), of wil je voorkomen dat je obstipatie krijgt? De volgende voedingsadviezen kunnen helpen om verstopping tegen te gaan:

Eten volgens de Schijf van Vijf

Als je eet volgens de Schijf van Vijf, eet je verschillende vezelrijke producten en drink je voldoende. Bekijk in de Schijf van Vijf voor jou hoeveel en wat je elke dag nodig hebt.

De volgende adviezen zijn extra belangrijk om verstopping te voorkomen of op te lossen:

1. Genoeg vezels eten

Volkorenbrood, groente, fruit, noten en peulvruchten zijn goede bronnen van vezel. Vezels werken in de darm als een soort spons waardoor ze water opnemen. Zo zorgen ze voor een soepele ontlasting en geven volume aan de ontlasting. Ook zorgen vezels ervoor dat de darmen in beweging blijven. Bekijk tips om meer vezels te eten.

2. 1,5 tot 2 liter per dag drinken

Elke dag 1,5 tot 2 liter drinken helpt om verstopping tegen te gaan. Water, koffie en thee zijn een goede keuze. Omdat vezels vocht binden, kunnen ze namelijk alleen goed hun werk doen als je ook voldoende drinkt. Drink je te weinig, dan kan dat zorgen voor harde en droge ontlasting.

3. Genoeg bewegen

Door te bewegen komt ook de darm in beweging. Elke dag bewegen kan daarom helpen om obstipatie te voorkomen. Stevig wandelen, fietsen, stofzuigen, tuinieren: het telt allemaal mee. Meer beweegtips.

4. Poep niet ophouden

Als je moet, dan moet je. Negeer de aandrang niet. Het ophouden van ontlasting draagt bij aan verstopping. Neem voldoende tijd om naar het toilet te gaan, bijvoorbeeld na het ontbijt. Na een maaltijd komen de darmen in beweging en dat is een goed moment om naar de wc te gaan.

5. Eten op regelmatige tijden

Regelmatig eten stimuleert het regelmatig in beweging komen van de darmen. Onder regelmatig eten verstaan we om elke dag in elk geval ontbijt, lunch en avondeten te nemen en geen van deze maaltijden over te slaan. Een goed ontbijt is helemaal belangrijk. Neem bij voorkeur een groot, vezelrijk ontbijt. Dit zet de darmen in werking. Lees hoe een gezond ontbijt eruitziet.

Blijven de klachten?

Blijf je langer dan 4 weken last houden van je maag of darmen ondanks dat je bovenstaande adviezen hebt opgevolgd? Of heb je erg veel last van je klachten? Ga naar je huisarts om samen uit te zoeken wat er aan de hand is.

Misschien kun je niet goed tegen een bepaald product of is er iets anders aan de hand, zoals het prikkelbare darm syndroom (PDS). Ga bij voorkeur niet zelf experimenteren. Als je zomaar bepaalde producten weglaat kunnen klachten verergeren. Ook kunnen hierdoor tekorten ontstaan aan bepaalde voedingsstoffen.

Je huisarts kan je eventueel vezelpreparaten of medicijnen voorschrijven. Hij kan je ook doorverwijzen naar een diëtist.