Hulp bij zwangerschapskwaaltjes

Hoe verder in de zwangerschap, hoe groter de baby en hoe meer druk je op je maag krijgt. Daardoor kun je soms last hebben van brandend maagzuur (reflux). Zwangerschapshormonen kunnen ook de boosdoener zijn.

Wat kun je doen tegen brandend maagzuur?

• Het helpt om goed rechtop te gaan zitten als je eet, zodat je maag niet in de knel raakt.
• Eet en kauw goed.
• Rust voor en na de maaltijd even uit voordat je opstaat.
• Eet liever 6 keer per dag een kleine maaltijd, dan 3 keer per dag een bord vol.
• Let op met cafeïne, vet, kauwgum en zure vruchtensappen. Deze kunnen je maag nog meer irriteren.

Meer tips tegen brandend maagzuur en andere maag-darmklachten.

Maagzuurremmers of medicijnen tegen maagzuur?

Overleg altijd met je verloskundige of huisarts als je maagzuurmedicijnen wilt gebruiken.?

Vooral in de eerste 3 tot 4 maanden van de zwangerschap kun je last hebben van (ochtend)misselijkheid en overgeven. Het kan helpen om iets kleins en gezonds te eten. Als je last hebt van zwangerschapsmisselijkheid kun je je maaltijden verdelen in kleinere porties, zodat je vaker op een dag kleine porties eet.

Tips bij zwangerschapsmisselijkheid:

• Neem bij het wakker worden al iets kleins te eten en wat te drinken, liefst uit de Schijf van Vijf. Bijvoorbeeld een volkoren cracker of wat groente of fruit. Eet regelmatig over de dag verdeeld kleinere porties. Je kunt ook een geroosterde volkoren boterham nemen. Brood gemaakt met bakkerszout bevat jodium en dat is een belangrijke voedingsstof tijdens de zwangerschap. In de meeste broden uit de supermarkt zit bakkerszout.
• Neem in ieder geval geen kalebaskalk (pimba, een kleisoort)bij misselijkheid. De grote hoeveelheid lood in kalebaskalk is namelijk schadelijk voor je baby.
• Jodium, calcium en omega 3 vetzuren (bijvoorbeeld uit vis) zijn belangrijke voedingsstoffen waarvan je voldoende nodig hebt tijdens de zwangerschap. Als het niet lukt om voldoende producten te eten met jodium, calcium en visvetzuren, bijvoorbeeld door overgeven, heb je van sommige voedingsstoffen mogelijk een supplement nodig.

Overgeven tijdens je zwangerschap

Sommige vrouwen hebben de pech dat ze veel moeten overgeven. Je eetlust is dan meestal niet groot. Daardoor is het mogelijk dat je afvalt.

Neem contact op met de verloskundige of huisarts als:

• Het vele overgeven na een paar weken niet ophoudt.
• Je zelfs geen vocht meer binnen kunt houden.
• Je meer dan 5% van je gewicht verliest dat je had voor je zwangerschap. Bijvoorbeeld: je woog 70 kilo voor je zwangerschap en nu 66,5 kilo. Dan ben je dus 5% afgevallen.

Gevolgen voor de baby

Je baby heeft er gelukkig niet zo snel last van als je (veel) overgeeft. De zwangerschapshormonen in je lichaam zorgen ervoor dat de baby voorrang krijgt en voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt.

Gebrek aan eetlust aan het einde van je zwangerschap

Tegen het einde van je zwangerschap is de fase van het overgeven vaak voorbij. Maar vaak zit de baby dan zo dicht op je maag dat je niet veel meer kunt eten. Je krijgt dan minder eetlust. Maak je daarover niet teveel zorgen. Probeer kleine maaltijden te eten. Eet liever 6 keer per dag een kleine maaltijd, in plaats van 3 keer een bord vol.

Tijdens de zwangerschap houdt je lichaam meer vocht vast. Dit kan gemiddeld wel 2 tot 3 liter zijn. Vooral in de laatste maand van de zwangerschap merk je dit aan gezwollen handen, voeten en gezicht. Wat kun je eraan doen?

Vaak zie je zelf al dat je vocht vasthoudt en voel je het. Twijfel je? Druk dan in het gezwollen lichaamsdeel. Blijft er kort een afdruk achter? Dan houd je waarschijnlijk vocht vast.

Is vocht vasthouden gevaarlijk?

Gemiddeld kom je tijdens je zwangerschap zo’n 2 kilo aan omdat je vocht vasthoudt. Het vasthouden van vocht kan in principe geen kwaad, zolang je bloeddruk normaal blijft.

Wat kun je doen tegen vocht vasthouden?

• Drinken helpt om extra vocht sneller af te voeren. Drink zo’n 1,5 tot 2 liter per dag. Het liefst water of thee, maar alle soorten vocht tellen mee.
• Beweeg regelmatig
• Leg je benen wat hoger als je zit of ligt.

Voldoende rusten als je moe bent tijdens de zwangerschap helpt het beste. Daarnaast is gezond eten van groot belang. Eet gezond en gevarieerd volgens de Schijf van Vijf. Doe dat ook als je geen trek hebt. Op die manier krijg je voldoende voedingsstoffen binnen. Tijdens de zwangerschap is je lichaam hard aan het werk. Er wordt extra bloed aangemaakt, je baarmoeder groeit en de organen van de baby worden aangelegd.

Hoe eet je gezond en gevarieerd tijdens je zwangerschap?

• Eet veel groente en fruit.
• Kies vooral volkoren, zoals volkorenbrood, volkorenpasta en couscous en zilvervliesrijst.
• Eet twee keer per week vis (één keer voor vette en één keer voor magere vis), 4 keer voor vlees (125 gram) en één keer voor peulvruchten, ongezouten noten of ei. Eet je minder of geen vlees? Bekijk de pagina ' Vegetarisch eten tijdens de zwangerschap'.
• Neem genoeg zuivel, zoals melk, yoghurt en kaas.
• Eet een handje ongezouten noten per dag.
• Kies voor zachte of vloeibare smeer- en bereidingsvetten.
• Drink voldoende vocht, zoals kraanwater, thee en koffie.

Als je gevarieerd eet volgens de Schijf van Vijf, dan krijgen jij en je kind voldoende goede voedingsstoffen binnen. Bekijk hoeveel je nodig hebt met onze Schijf van Vijf voor jou-tool. Goede voedingsstoffen zijn eiwitten, koolhydraten, vetten, vitamines en mineralen. Al deze voedingsstoffen gebruikt je kindje om te groeien.

Hoe zorg je voor een gezonde maaltijd als je te moe bent om te koken?

Als je tijdens je zwangerschap veel last hebt van moeheid, maak het jezelf dan vooral gemakkelijk wat eten en koken betreft.

Zo doe je dat:

• Leg een voorraad vers gekookte maaltijden aan in de diepvries. Of kook voor meerdere dagen als je wel wat energie hebt.
• Koop voorgesneden groenten.
• Houd het simpel: bekijk recepten die binnen een kwartier klaar zijn.

Tijdens de zwangerschap werken je darmen wat trager. Dat komt door de verandering van je hormonale huishouding en doordat je baarmoeder groter wordt en deze de darmen verdrukt. Daardoor komt de ontlasting minder vaak en is deze ook harder.

Een verstopping, oftewel obstipatie, kan pijnlijk zijn en aambeien veroorzaken. Ook kan je door de harde ontlasting en/ of aambeien soms wat bloedverlies hebben als je moet poepen.

Meer informatie vind je op de website deverloskundige.nl

Wat kun je doen om verstopping, oftewel obstipatie, te verminderen?

• Veel vezels eten. Lees tips om meer vezels te eten.
• Drink 1,5 tot 2 liter vocht per dag.
• Eet rustig op regelmatige tijden
• Ontbijt
• Beweeg. Ten minste een halfuur per dag, als dat gaat.
• Ga bij aandrang meteen naar de wc en neem vervolgens de tijd.

Laxeermiddelen of andere middelen voor de stoelgang

Wil je een laxeermiddel gebruiken of bijvoorbeeld vezels uit een zakje? Overleg dat eerst met je verloskundige of huisarts.

Tijdens de zwangerschap kan je bloeddruk ineens hoger worden. Dit heet hoge bloeddruk of hypertensie. Vaak heb je geen klachten en merk je er niet zo veel van. Wat zijn de symptomen van een hoge bloeddruk en kun je het voorkomen?

Wat is een hoge bloeddruk?

1 op de 20 vrouwen krijgt een hoge bloeddruk in de zwangerschap. Dit wordt hypertensie genoemd. Hierbij is je bloeddruk continu (tenminste twee keer met een tussenpoos van minimaal 6 uur) groter of gelijk aan 140/90.

Normaal gesproken is je bloeddruk de eerste zes maanden meestal wat lager dan voor de zwangerschap. De laatste drie maanden van de zwangerschap is de bloeddruk weer op hetzelfde niveau als voor de zwangerschap en soms iets hoger. Vrouwen die voor het eerst zwanger eerst zijn, hebben meer kans op een hoge bloeddruk.

Is een hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap gevaarlijk?

Hoge bloeddruk is op zich niet gevaarlijk. Maar het lastige is, dat hoge bloeddruk opeens kan ontaarden in een ernstige ziekte. Dit kan zowel tijdens de zwangerschap, de bevalling of in het kraambed gebeuren.

Wat doet de verloskundige?

De verloskundige meet tijdens je zwangerschap bij elk bezoek je bloeddruk. Blijkt je bloeddruk in de eerste zes maanden ineens te stijgen, dan neemt je verloskundige de nodige maatregelen.

Heb je last van een hoge bloeddruk?

Als je een hoge bloeddruk hebt, houdt je verloskundige je extra in de gaten. Ze controleert vaker je bloeddruk en je urine op eiwitten. Je verloskundige vertelt je ook welke klachten je kunt krijgen, hoe je deze in de gaten moet houden en wanneer je contact moet opnemen met de verloskundige.

Wat kun je doen tegen hoge bloeddruk?

Je kunt de hoge bloeddruk niet voorkomen of genezen. Met een hoge bloeddruk kun je gewoon blijven bewegen; dat is juist goed. Als je rust of slaapt, dan kun je beter op je linkerzij gaan liggen voor een goede doorstroming van de placenta.

Wat kunnen de gevolgen zijn van een hoge bloeddruk voor je baby?

Als je bloeddruk te hoog wordt, dan zijn je bloedvaten vernauwd. Dat vermindert de doorstroming van je placenta. Je baby krijgt dan minder voedingsstoffen en zuurstof via de placenta.

Wat zijn mogelijke klachten van een hoge bloeddruk?

Symptomen van een hoge bloeddruk kunnen zijn:

• Hoge bloeddruk
• Hevige pijn in je bovenbuik of het gevoel dat je een strakke band om je bovenbuik hebt. De pijn straalt soms uit naar de zijkant van de buik, rug of schouderbladen
• Misselijkheid
• Braken
• Hoofdpijn
• Sterretjes of wazig zien
• Slecht kunnen verdragen van licht
• Een opgeblazen gezicht of handen/ enkels (door vocht vasthouden)
• Griepachtig gevoel zonder koorts
• Stuipen

Meer over hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap lees je op de website De Verloskundige.

Wat kan ik eten bij een hoge bloeddruk?

Een zoutbeperkt-dieet is niet nodig als je een hoge bloeddruk hebt tijdens de zwangerschap. Bekijk onze voedingsadviezen bij een hoge bloeddruk.

Je kunt wel letten op je zoutinname, door goed het etiket te lezen en door zout te vervangen voor kruiden, zoals tijm, oregano en peterselie. Van sommige kruiden kun je beter niet te veel nemen. Bij een te hoge bloeddruk kun je ook beter geen producten met zoethout nemen, zoals drop, zoethoutthee of sterrenmix. De stof glycyrrhizine die daarin zit kan de bloeddruk verhogen. Kijk voor adviezen op de pagina Wat kan ik wel en niet eten tijdens mijn zwangerschap.

Ben je zwanger en heb je veel dorst en moet je vaak plassen? Of is je buik groter dan normaal voor de duur van je zwangerschap? Als je je herkent in deze symptomen, dan is het mogelijk dat je last hebt van zwangerschapsdiabetes - ook wel zwangerschapssuiker(ziekte) genoemd.

Maar je merkt niet altijd of je zwangerschapsdiabetes hebt, neem bij twijfel altijd contact op met je huisarts of gynaecoloog.

Wat zijn de gevolgen van zwangerschapsdiabetes?

Als je zwangerschapsdiabetes hebt, dan heb je te veel suiker in je bloed. Dat kan gevolgen hebben voor je baby en voor jezelf. Zo zorgt het hoge suikergehalte in je bloed ervoor dat je meer kans hebt op een groot kind. Dit bemoeilijkt de bevalling. Bij een volgende zwangerschap is de kans vrij groot dat je weer zwangerschapsdiabetes krijgt. Heb je het gehad, dan heb je ook meer kans op het ontwikkelen van diabetestype 2. Je verkleint de kans op deze ziekte als je een gezond gewicht behoudt of krijgt.

Hoe behandel je zwangerschapsdiabetes?

Zwangerschapsdiabetes moet worden behandeld. Samen met je gynaecoloog of met een diëtist maak je een behandelplan. Gezonde voeding en regelmatig eten is belangrijk als je zwangerschapsdiabetes hebt. Eet bijvoorbeeld vooral volkorenproducten en veel groente en fruit. Met de Schijf van Vijf eet je gezond. Na de bevalling is de zwangerschapsdiabetes meestal na een dag verdwenen. Wil je meer weten over de behandeling? Lees hier alles over zwangerschapsdiabetes.

Wat kun je doen als je een vermoeden hebt?

Maak je je zorgen over zwangerschapsdiabetes? Dan kun je je verloskundige vragen of ze je tussen week 26 en 28 van de zwangerschap wilt testen. Of vraag het na bij je (huis)arts. Meer over gezond eten tijdens je zwangerschap.

Als je zwanger bent, kun je eerder last hebben van bloedarmoede. Kan voeding helpen?

Wat is bloedarmoede?

In de rode bloedcellen zit hemoglobine (Hb). Hb is nodig om zuurstof via het bloed naar de cellen in het lichaam te vervoeren. Het Hb-gehalte is de verhouding tussen de hoeveelheid Hb en de rest van het bloed. Tijdens de zwangerschap is het Hb-gehalte altijd wat lager dan buiten de zwangerschap. Dat komt omdat je in je zwangerschap meer bloed in je lichaam hebt, met verhoudingsgewijs meer vocht (plasma) dan rode bloedcellen.

Oorzaken

Je kunt bloedarmoede hebben door:

• je zwangerschap
• een tekort aan ijzer
• een vitaminetekort, vooral foliumzuur of vitamine B12
• een bloedziekte, zoals sikkelcelanemie of thalassemie
• een combinatie van deze oorzaken

Symptomen bloedarmoede

Het is altijd goed om zelf aan de bel te trekken als je klachten hebt. De klachten die bij ijzertekort of bloedarmoede horen zijn onder andere:

• snel vermoeid
• bleke huid
• snel buiten adem
• duizeligheid
• versnelde hartslag
• zweten
• last van rusteloze benen, een drang om ze te bewegen

Gevolgen bloedarmoede zwangerschap

Bloedarmoede is meestal goed te behandelen. Daarom is het eerder vervelend dan gevaarlijk. Als bloedarmoede niet behandeld wordt, kan dat zeker bij een zeer lage Hb-waarde negatieve gevolgen hebben. Dan is er namelijk kans dat de foetus weinig zuurstof krijgt. Dat schaadt de ontwikkeling en leidt soms tot vroeggeboorte.

Behandeling bloedarmoede

De verloskundige meet je ijzerwaarden (hemoglobine) bij de eerste controle en bij 30 weken. Als je bloedarmoede hebt, kan je verloskundige ijzertabletten voorschrijven.

Voeding bij ijzertekort

Eet voldoende producten met ijzer als je een ijzer-tekort hebt. IJzer uit dierlijke producten (zoals vlees, vis en kip) wordt het beste opgenomen door je lichaam. IJzer zit ook in plantaardige voedingsmiddelen, zoals brood en volkorenproducten, peulvruchten, noten en in verschillende groenten zoals spinazie en radijs.

Neem bij elke maaltijd vitamine C-rijke producten, zoals groente en fruit. Dan neemt je lichaam gemakkelijker ijzer op. Je verloskundige laat bij de eerste intake de ijzerwaarde in je bloed bepalen. Vaak wordt dat herhaald rond de 30e zwangerschapsweek. Als je bloedarmoede hebt vanwege te weinig ijzer schrijft de verloskundige je een ijzersupplement voor.

In deze voedingsmiddelen zit veel ijzer.