Kruidenpreparaten zijn poeders, drankjes of pillen met kruiden die bekend staan om een bepaald effect, bijvoorbeeld eetlustremmend, kalmerend of slaapverwekkend. Meestal zijn de effecten niet goed onderzocht.
De preparaten worden gemaakt van werkzame stoffen uit natuurlijke kruiden. Dat een product gemaakt is van natuurlijke ingrediënten, is nog geen garantie voor de veiligheid ervan. Efedra en kava kava zijn voorbeelden van zeer gevaarlijke kruidenpreparaten. Ook bij het gebruik van synefrine, een stof verwant aan efedra, zijn schadelijke gezondheidseffecten niet uitgesloten.
Algemene waarschuwing: wees voorzichtig met de aanschaf van kruidenpreparaten via internet en lees de etiketten zorgvuldig. En overleg het gebruik van kruidenpreparaten met je arts of apotheker als je medicijnen slikt. De combinatie van bepaalde kruiden met medicijnen kan namelijk schadelijk zijn.
Omschrijving
Kruidenpreparaten zijn gemaakt van planten of kruiden. Ze zijn te koop als voedingssupplement in de vorm van poeders, drankjes of pillen. Kruidenpreparaten staan bekend om een bepaald effect. Sommigen zouden bijvoorbeeld eetlustremmend, kalmerend of slaapopwekkend zijn.
Bekende voorbeelden van kruidenpreparaten zijn valeriaan, knoflook, ginkgo en sint-janskruid. Kruidenproducten worden veel gebruikt in de traditionele Chinese geneeskunde. Kruidenpreparaten kun je in de supermarkt, bij de drogist of op het internet kopen.
Kruiden die in de keuken worden gebruikt om gerechten meer smaak te geven, vallen niet onder kruidenpreparaten.
Bewaren
Bewaar kruidenpreparaten buiten het bereik van kinderen.
Gezondheidseffecten
Van veel kruidenpreparaten wordt gesteld dat ze voordelig zijn voor de gezondheid. Meestal zijn de effecten niet goed onderzocht en is de werking dus niet bewezen. Kruidenpreparaten kunnen in sommige gevallen schadelijk zijn voor de gezondheid.
Een kruid of plant is een natuurlijk ingrediënt, maar dat is nog geen garantie voor de veiligheid ervan. Van nature kunnen kruiden en planten plantengifstoffen bevatten, die dan in geconcentreerde vorm in kruidenpreparaten zitten. Dat kan schadelijk zijn voor de gezondheid. Kruidenpreparaten kunnen ook vervuild zijn met reguliere geneesmiddelen of illegale ingrediënten die giftig kunnen zijn. Sommige kruidenpreparaten kunnen schadelijk zijn bij verkeerd gebruik of in combinatie met medicijnen.
Efedra en kava kava zijn voorbeelden van zeer gevaarlijke kruidenpreparaten. Ook bij het gebruik van synefrine, een stof verwant aan efedra, zijn schadelijke gezondheidseffecten niet uitgesloten. Verder kunnen Aristolochiazuren ernstige nierproblemen en kanker veroorzaken en hebben in de jaren 90 bij tientallen Belgen tot problemen geleid.
Zware metalen
Sommige kruidenpreparaten kunnen hoge gehaltes van de zware metalen lood, arseen of kwik bevatten. Dit kan ernstige buikkrampen, bloedarmoede, nierfalen of schade aan zenuwen of bloedvaten geven. Ook kunnen preparaten verhoogde concentraties PAK’s (bepaalde giftige stoffen) bevatten.
Wisselwerking met medicijnen
Als kruidenpreparaten tegelijkertijd met medicijnen worden ingenomen kunnen ze schadelijk zijn of de werking van medicijnen verminderen of juist versterken. In sommige gevallen kan dit zeer ernstige gevolgen hebben. De volgende 10 kruidenpreparaten kunnen mogelijk gezondheidsrisico’s veroorzaken in combinatie met medicijnen:
- Amerikaans ginseng (Panax quinquefolius)
- Kruidenpreparaten met knoflook (Allium sativum)
- Danshen of rode salie (Salvia miltiorrhiza)
- Mariadistel (Silybum marianum)
- Geelwortel (Curcuma longa)
- Rode zonnehoed (Echinacea purpurea)
- Ginkgo of Japanse notenboom (Ginkgo biloba)
- Sint-janskruid (Hypericum perforatum)
- Kruidenpreparaten met groene thee (Camellia sinensis)
- Valeriaan (Valeriana officinalis)
Meer informatie over welke kruidenpreparaten effect hebben op welke medicijnen is te vinden op de
website van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Bijwerkingen door het gebruik van kruidenpreparaten kunnen gemeld worden bij het
Bijwerkingencentrum Lareb.
Veiligheid
Wetgeving
In Nederland geldt voor kruidenpreparaten de Warenwet, in het bijzonder het Warenwetbesluit Kruidenpreparaten, en andere Europese wetgeving. Het gebruik van sommige kruiden in preparaten wordt daarin expliciet verboden. Ook mogen kruidenpreparaten geen gifstoffen bevatten.
De Nederlandse Voedsel- en warenautoriteit (NVWA) houdt toezicht op de naleving van het Warenwetbesluit Kruidenpreparaten en andere relevante wetgeving en onderzoekt de kwaliteit van kruidenpreparaten. Maar door de toename van online-verkoop kunnen gemakkelijker illegale of gevaarlijke kruidenpreparaten op de Nederlandse markt komen, die moeilijk controleerbaar zijn.
Omdat kruidenpreparaten onder de Warenwet vallen, mogen ze zonder toestemming vooraf op de markt gebracht worden als ze voldoen aan de voorwaarden van de wet. Dit in tegenstelling tot geneesmiddelen op basis van kruiden. Deze vallen onder de geneesmiddelenwet en moeten vooraf goedgekeurd worden. In de praktijk is het niet altijd duidelijk of het kruidenpreparaat een warenwetproduct of een geneesmiddel is.
Illegale verkoop
Enkele kruiden zijn zo schadelijk dat ze niet verkocht mogen worden. Voorbeelden zijn efedra en kava kava. Ook preparaten met de gifstoffen aristolochiazuren, yohimbe derivaten en hoge concentraties pyrrolizidine-alkaloiden zijn verboden. Toch zijn bovenstaande preparaten vaak nog wel illegaal te koop, bijvoorbeeld via internet.
Etiket
Kruidenpreparaten moeten aan dezelfde etiketeisen voldoen als voedingsmiddelen. Er moet dus een lijst van ingrediënten op staan. Ook moet er een advies over het gebruik en de dosering zijn opgenomen. De informatie moet in het Nederlands op het etiket staan.
Kun je het etiket niet lezen of twijfel je over de veiligheid ervan? Neem het preparaat dan niet.
Claims
Op een kruidenpreparaat kan een
gezondheidsclaim staan. Dat is een bewering over het effect die het kruidenpreparaat op de gezondheid heeft. Volgens de Europese claimswetgeving moeten gezondheidsclaims goed onderbouwd zijn en mogen ze alleen gebruikt worden als deze op de Europese lijst van goedgekeurde claims staan. De lijst van ingediende claims van kruidenpreparaten moeten nog onderzocht worden door de Europese voedselveiligheidsautoriteit (EFSA). Tot die tijd is in Europa bepaald dat de claims op de Europese lijst nog gebruikt mogen worden, ondanks dat ze niet voldoende onderzocht zijn. Dat betekent dat er ook onjuiste claims in de omloop kunnen zijn.
Voedingsadvies
De volgende adviezen gelden voor kruidenpreparaten:
- Wees voorzichtig met de aanschaf van kruidenpreparaten via internet.
- Lees de etiketten zorgvuldig. Volg het gebruiksadvies en neem nooit meer dan de aanbevolen hoeveelheid. Kun je het etiket niet lezen of twijfel je over de veiligheid: neem het dan niet.
- Gebruik geen kruidenpreparaten waarin efedra, synefrine of kava kava zijn verwerkt.
- Overleg het gebruik van kruidenpreparaten met je arts of apotheker als je medicijnen slikt.
- Ben je zwanger? Neem uit voorzorg geen kruidenpreparaten of etherische oliën van kruiden.