Stevia rebaudiana is een plant waarvan bekend is dat de bladeren een
zoete smaak hebben. De stoffen die de steviaplant zoet maken zijn de
steviolglycosiden. Deze zoetstoffen kunnen met een complex proces uit de
steviaplant worden gehaald en mogen aan voedingsmiddelen worden toegevoegd. De
steviaplant zelf mag niet worden gebruikt in voeding. Voedingsmiddelen met
steviolglycosiden bevatten dus geen stevia, maar alleen de steviolglycosiden
uit stevia.
De stof steviolglycosiden is een intensieve zoetstof, ongeveer
200 tot 300 keer zoeter dan suiker en bevat
geen calorieën. Als in een product de zoetstof steviolglycosiden is gebruikt,
dan staat de naam van deze stof of het E-nummer op het etiket.
De stof steviolglycosiden heeft E-nummer E960. De Europese voedselveiligheidsautoriteit (EFSA) beoordeelt of de stoffen veilig gebruikt kunnen worden. Vervolgens krijgen ze van de Europese Commissie een E-nummer.
Wat is stevia
De stof steviolglycosiden is een
intensieve zoetstof die
ongeveer 200 tot 300 keer zoeter is dan suiker. Het mag sinds 2011 in de Europese Unie worden gebruikt als toevoeging aan voedingsmiddelen.
De steviolglycosiden worden met een
complex proces uit de steviaplant (Stevia rebaudiana Bertoni) gehaald. In de EU is de steviaplant zelf
niet toegelaten als voedingsmiddel. Het mag ook niet als ingrediënt aan
voedingsmiddelen worden toegevoegd. Het verkopen van producten van de
steviaplant, zoals (gedroogde) bladeren, poeders of extracten als voeding, is
dan ook niet toegestaan in Europa. Producten waar steviolglycosiden aan
toegevoegd zijn, bevatten dus geen stevia, maar alleen de steviolglycosiden uit
stevia.
Waarin zit stevia?
In de Europese wetgeving staat in welke producten de
zoetstof steviolglycosiden gebruikt mag worden. Het mag toegevoegd worden aan
heel veel verschillende soorten producten, zoals light frisdranken en light
bier, zuivelproducten als yoghurtdranken, ijs, desserts, jam, snoep, chocolade,
kauwgom, soepen, sauzen en producten als zoetjes en zoetstof. Vaak is wel de voorwaarde
dat deze producten minder calorieën of geen toegevoegde suikers bevatten.
Wat gebeurt er met stevia in je lichaam?
Ons lichaam kan steviolglycosiden niet opnemen. De bacteriën
in je darm zetten steviolglycosiden om in steviol, dat het lichaam voor een
groot deel wel opneemt. De door het lichaam opgenomen steviol verlaat via de
urine het lichaam. De rest van de stof verlaat
het lichaam via je poep. Het hoopt niet
op in je lichaam.
Is stevia veilig?
Ja, de steviolglycosiden uit de stevia plant zijn veilig om te gebruiken. In de Europese wetgeving (Verordening 1333/2008) staat aan welke producten de zoetstof steviolglycosiden toegevoegd mag worden. Hierin staat ook in welke hoeveelheden. De E-nummers die toegestaan zijn in Europa zijn uitgebreid onderzocht door de Europese autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA). De aanvaardbare dagelijkse inname (ADI) voor steviolglycosiden is vastgesteld op 4 milligram per kilogram lichaamsgewicht per dag.
Als je eet volgens de Schijf van Vijf, zal je hier niet snel overheen gaan. Maar als iemand van 70 kilogram per dag ongeveer 3,5 liter light frisdrank zou drinken of ongeveer 3 liter zuiveldrank, dan gaat hij of zij hier wel over heen. Voor een kind van 25 kilogram is dat bij iets meer dan 1 liter light frisdrank of 1 liter zuiveldrank per dag. Zeker als je veel verschillende producten eet waar steviolglycosiden in zitten, bijvoorbeeld naast het drinken van veel frisdranken en zuiveldranken met steviolglycosiden ook nog zoetstof gebruiken en veel sauzen eten met deze zoetstof, ga je snel over deze hoeveelheid heen.
Het is dus beter om niet te veel van producten met steviolglycosiden te eten of te drinken. Als je toch een keer meer binnenkrijgt dan de ADI, is dit niet meteen schadelijk voor je gezondheid. In onderzoeken waarin gezonde mensen zelfs tot wel 1.000 milligram per kilogram lichaamsgewicht per dag kregen, werden namelijk niet direct negatieve effecten gezien.
Zijn producten met stevia gezond?
Zoetstoffen zoals steviolglycosiden zitten vaak in
producten die niet in de Schijf van Vijf staan. Voor producten buiten de Schijf
van Vijf geldt het advies: niet te veel en niet te vaak. Producten met
zoetstoffen kunnen een goed alternatief zijn voor suikerhoudende producten,
bijvoorbeeld als je op calorieën of je bloedsuikerspiegel wilt letten. Sommige
mensen willen zoetstoffen of andere E-nummers toch liever vermijden. Vanuit
gezondheidsoogpunt is dat niet nodig, maar er is ook
niets op tegen.
Calorieën
De zoetstof steviolglycosiden levert geen
calorieën, maar producten waarin de stof is verwerkt wel. Dit komt omdat in het
algemeen maar een derde van de suiker vervangen kan worden door steviolglycosiden,
zonder nare nasmaak. Producten gezoet met steviolglycosiden hebben vaak tot 30%
minder calorieën dan vergelijkbare producten.
Deze zoetstof heeft geen effect op de
bloeddruk of het bloedsuikergehalte en is dus geschikt voor mensen met diabetes.
Hoe weet je of een product stevia bevat?
Als in een product de zoetstof steviolglycosiden
gebruikt is, dan staat dit bij de ingrediënten. Op het etiket staat de term
‘zoetstof’, gevolgd door de ‘steviolglycosiden’ of het E-nummer E 960.
Op het etiket van producten met steviolglycosiden moet
verder worden vermeld: ‘verlaagde energetische waarde’ of ‘zonder toegevoegde
suikers’ of ‘verlaagd suikergehalte’ of een soortgelijke claim die weergeeft
dat het suikergehalte verlaagd is.
E-nummerzoeker
Meer weten over een specifiek E-nummer en waar het in
kan zitten? Hieronder kun je het opzoeken. Je kunt zoeken op het E-nummer of op
de naam van de stof. Er worden per E-nummer maximaal 8 producten aangegeven die
een goede indruk geven waar de stof in kan zitten. Dit is geen volledige lijst,
want sommige E-nummers worden aan heel veel producten toegevoegd.