Voedingscentrum.nl maakt gebruik van cookies. Waarom? Lees onze uitleg.
Menu
Zoek
A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W Y Z
Encyclopedie A-Z

Kalium

Kalium is een mineraal dat samen met chloride en natrium betrokken is bij het regelen van de vochtbalans en bloeddruk in het lichaam. Kalium heeft daarbij een gunstig effect op de bloeddruk omdat het het bloeddrukverhogende effect van natrium tegenwerkt. Daarnaast zorgt kalium er samen met natrium voor dat zenuwprikkels goed geleid worden en spieren zich samentrekken.

Kalium komt in bijna alle voedingsmiddelen voor. Het zit vooral in groente, fruit, aardappelen, vlees, vis, noten en ook in melkproducten en brood.

Een kaliumtekort kan ontstaan na hevig braken, ernstige diarree en door het gebruik van plaspillen. Bij een kaliumtekort is het belangrijk alleen kaliumtabletten te gebruiken in overleg met de arts. Het gebruik van producten rijk aan kalium is ook een prima oplossing. Een overschot aan kalium kan ontstaan als de nieren niet optimaal functioneren. 

Wat is kalium?

Kalium is een mineraal dat samen met chloride en natrium betrokken is bij het regelen van de vochtbalans en de bloeddruk in het lichaam. Het helpt onder andere om het bloeddrukverhogende effect van natrium tegen te gaan. Je vindt kalium in bijna alle voedingsmiddelen.

In welke voeding zit kalium? 

Kalium komt in bijna alle voedingsmiddelen voor. Het zit vooral in groente, fruit, aardappelen, vlees, vis, noten en ook in melkproducten en brood.

Portie Milligram kalium

1 opscheplepel gekookte broccoli (50 gram)

200

1 kleine banaan (100 gram)

374

1 middelgrote aardappel (70 gram)

240

1 handje ongezouten pinda’s (25 gram)

190

1 stukje biefstuk (gaar, 70 gram)

393

1 stuk zalm (bereid in magnetron, 100 gram)

455

1 glas halfvolle melk (150 milliliter)

240

1 snee volkorenbrood (35 gram)

88

Opname van kalium

Ongeveer 90% van de hoeveelheid kalium uit onze voeding wordt door het lichaam opgenomen. Dit gebeurt in de dunne darm. Het lichaam regelt zelf dat er niet te veel of te weinig kalium in het bloed en de lichaamscellen zit. De nieren houden namelijk de hoeveelheid kalium in het lichaam constant. Wie bijvoorbeeld weinig kalium binnenkrijgt, plast weinig kalium uit en het lichaam zal op deze manier zo min mogelijk kalium verliezen. Ongeveer 90% van het kalium in het lichaam wordt uitgeplast. De rest verlaat het lichaam via de ontlasting. Door zweten verliezen we heel weinig kalium.

Kaliumzout

Als vervanging van keukenzout zijn er zoutmengsels te koop zoals: Jozo bewust of Lo Salt waarin een mengsel van natrium met kaliumzout aanwezig is. Dit smaakt wat bitterder dan keukenzout. Heb je een slechte nierfunctie of gebruik je plaspillen of ontstekingsremmers? Overleg dan met een arts of diëtist of je kaliumzout mag gebruiken.

Waar is kalium goed voor?

Kalium regelt samen met chloride en  natrium de vochtbalans en bloeddruk in het lichaam. Ook zorgt kalium ervoor dat zenuwprikkels goed geleid worden en spieren zich samentrekken. Kalium verlaagt de bloeddruk bij mensen met een hoge bloeddruk. Voor verlagen van de bloeddruk is het niet alleen belangrijk om de kaliuminname te verhogen, maar ook om de zoutinname te verlagen. Daarnaast verkleint een hogere inname van kalium het risico op een beroerte.

Kaliumtekort (hypokaliëmie)

Een kaliumtekort (hypokaliëmie) als gevolg van een te lage inname via de voeding komt zelden voor. Een tekort kan ontstaan na hevig braken, ernstige diarree en door het gebruik van plaspillen. 

Een kaliumtekort is te herkennen aan deze symptomen:

  • verminderde eetlust
  • verzwakte spieren
  • misselijkheid
  • lusteloosheid
  • in ernstige gevallen hartritmestoornissen

Bij een kaliumtekort is het belangrijk alleen kaliumtabletten te gebruiken in overleg met de arts. Veel producten rijk aan kalium eten, zoals groente, fruit, peulvruchten, aardappelen en brood is ook een prima oplossing.

Kalium te hoog

Een teveel aan kalium komt zelden voor bij gezonde personen. Het is vrijwel onmogelijk om via je eten of drinken te veel kalium in je lichaam te krijgen. Je nieren zorgen ervoor dat je het teveel weer uitplast. Een overschot aan kalium kan ontstaan als de nieren niet optimaal functioneren.

Ook bij bepaalde medicijnen voor de bloeddruk (bepaalde plaspillen en/of ACE-remmers) kan het kaliumgehalte in het bloed te hoog worden. 

Kun je te veel kalium binnenkrijgen?

Voor kalium is geen aanvaardbare bovengrens opgesteld. Bij langdurig gebruik van 3 gram kaliumchloride als supplement bovenop de normale voeding, zijn er bij gezonde mensen geen nadelige effecten op de gezondheid gevonden.

Wel kunnen kaliumsupplementen met hoeveelheden van 5 tot 7 gram per dag negatieve effecten hebben op de hartfunctie. Een acute kaliumvergiftiging kan optreden als iemand ineens 18 gram of 18.000 milligram kalium per dag inneemt en het teveel aan kalium onvoldoende uitplast. Een te hoog kaliumgehalte in het lichaam kan in het ergste geval leiden tot een hartstilstand.

Voedingsadvies

Als je gezond en gevarieerd eet volgens de Schijf van Vijf krijg je voldoende kalium binnen. Vul de Schijf van Vijf voor jou in voor een advies op maat.

Wil je nagaan hoeveel kalium jij binnenkrijgt? Dat kan met ons online dagboek de Eetmeter op Mijn Voedingscentrum.

Hoeveel kalium per dag heb je nodig? 

Om gezond te blijven is de dagelijkse aanbevolen hoeveelheid kalium bij zowel mannen als vrouwen 3.500 milligram per dag. 
Categorie/leeftijd Dagelijkse aanbeveling
van kalium (milligram)

Kinderen

 

6-11 maanden

1.100

1-2 jaar

1.400

2-5 jaar

1.800

6-9 jaar

2.000

Mannen

 

9-13 jaar

3.300

14-17 jaar

3.500

18 jaar en ouder

3.500

Vrouwen

 

9-13 jaar

2.900

14-17 jaar

3.100

18 jaar en ouder

3.500

Zwangere vrouwen

3.500

Vrouwen die borstvoeding geven

3.100

Bronnen:
Volwassenen vanaf 18 jaar: Gezondheidsraad 2018.
Zwangere vrouwen: Gezondheidsraad 2021.
Andere leeftijden en vrouwen die borstvoeding geven:
Gezondheidsraad 2014.