Glutensensitiviteit of non-celiac gluten sensitivity (NCGS) is een erkende aandoening waarover nog veel onduidelijkheden bestaan. Mensen met glutensensitiviteit krijgen klachten zoals buikpijn en vermoeidheid na het eten van graanproducten. Hoewel deze mensen geen aantoonbare coeliakie hebben, leidt het vermijden van glutenbevattende producten wel tot vermindering van de klachten.
Gluten is een complex mengsel van eiwitten dat van nature voorkomt in bepaalde granen. In veel producten zit gluten. Dat maakt het volgen van een glutenvrij dieet complex en de kans op een tekort aan voedingsstoffen groot.
Het is niet verstandig om een glutenvrij dieet te volgen als dat niet nodig is. Daarom is het belangrijk om door een arts te laten vaststellen of er sprake is van coeliakie of glutensensitiviteit en de hulp van een diëtist in te schakelen als je een glutenvrij dieet moet volgen.
Omschrijving
Glutensensitiviteit is een erkende aandoening. Soms kom je de Engelse term non-celiac gluten sensitivity (NCGS) tegen. Mensen met glutensensitiviteit hebben na het eten van producten met gluten klachten. Die klachten verdwijnen tijdens een glutenvrij dieet. Gluten is een complex mengsel van eiwitten dat van nature voorkomt in bepaalde granen.
Glutensensitiviteit en coeliakie
Glutensensitiviteit is iets anders dan coeliakie. Bij coeliakie maakt het afweersysteem antistoffen aan tegen eigen cellen in de darm, als gevolg van de inname van gluten. Hierdoor beschadigt het slijmvlies in de darm. Daardoor worden voedingsstoffen minder goed opgenomen. Zo kan je een tekort krijgen aan vitamines en mineralen.
Wat gebeurt er in het lichaam bij glutensensitiviteit?
Het is niet duidelijk wat de oorzaak is van glutensensitiviteit. Het vermijden van glutenbevattende producten leidt wel tot verbetering van de klachten, maar de antistoffen en de darmschade die typerend zijn voor coeliakie, zijn in deze personen afwezig. Waardoor klachten dan wel ontstaan is onduidelijk.
Het kan zijn dat niet gluten, maar een andere stof uit graan een probleem veroorzaakt. Of misschien zijn de darmbiopten van mensen bij wie geen coeliakie werd aangetoond, verkeerd geïnterpreteerd en is het toch coeliakie.
Diagnose
Voor mensen die vermoeden dat ze glutensensitiviteit hebben, is het van groot belang dat de huisarts of specialist eerst coeliakie en andere aandoeningen uitsluit voordat een diagnose glutensensitiviteit wordt gesteld. Het moet namelijk voorkomen worden dat mogelijke andere oorzaken van de klachten onbehandeld blijven.
Het vaststellen van glutensensitiviteit is complex. Het is namelijk niet aantoonbaar in het bloed of in de darm. Eerst moet een arts ziekten zoals coeliakie uitsluiten door middel van bloedonderzoek en een darmbiopt. Dan moet worden vastgesteld of het vermijden van gluten inderdaad helpt om klachten te voorkomen. Dit gebeurt door onder begeleiding van een diëtist 6 weken een strikt glutenvrij dieet te volgen en daarna opnieuw gluten te eten. Een arts beoordeelt de klachten in beide perioden.
Gezondheidseffecten
Mensen met glutensensitiviteit ervaren darmklachten, zoals winderigheid, buikpijn, diarree of obstipatie en chronische vermoeidheid. Deze klachten worden in verband gebracht met het eten van gluten.
Voedingsadvies
Mensen met een glutensensitiviteit lijken baat te hebben bij het volgen van een glutenvrij dieet. Of dit het gevolg is van het vermijden van gluten of dat dit een andere oorzaak heeft, is nog niet duidelijk.
Het is niet verstandig om zelf aan een glutenvrij dieet te beginnen, zonder dat er een diagnose is gesteld. Als de klachten het gevolg zijn van coeliakie of glutensensitiviteit, kan dat namelijk niet meer goed worden vastgesteld als iemand al glutenvrij eet. En een correcte diagnose is van belang om de juiste medische begeleiding te krijgen. Bovendien, als glutenvrij eten niet nodig is kun je dat beter laten. Het is moeilijk vol te houden, complex, duur en er is een risico op een tekort aan vezels, vitamine B1, foliumzuur en jodium.
Glutenvrij dieet
Een glutenvrij dieet betekent dat je bepaalde granen en graanproducten niet kunt eten. Veel graanproducten zoals brood en pasta, bevatten voedingsvezels, ijzer, vitamine B1 en foliumzuur. Brood bevat daarnaast ook jodium. Het is zaak om binnen een glutenvrij dieet voldoende van deze stoffen binnen te krijgen.
Wil je weten waar allemaal gluten inzit, en welke producten glutenvrij zijn? Kijk bij gluten en het glutenvrij dieet.
Hulp van de diëtist
Om te zorgen dat je voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt is het belangrijk om de hulp van een diëtist in te schakelen. Het is af te raden om zelf te gaan experimenteren met de invulling van een glutenvrij dieet, omdat er dan een grote kans bestaat op een tekort aan voedingsstoffen.
Zoek een diëtist bij jou in de buurt. De Nederlandse Coeliakie Vereniging beschikt over een netwerk van
gespecialiseerde diëtisten.