Aflatoxine is een natuurlijke gifstof, gemaakt door schimmels. Aflatoxine kan voorkomen in beschimmelde noten, granen, peulvruchten, kruiden en gedroogd fruit, maar ook in producten die hiervan gemaakt zijn zoals pindakaas, brood, bier en veevoer. Via met aflatoxine besmet veevoer kan aflatoxine in melk terecht komen.
Aflatoxine is giftig en kankerverwekkend. Daarom is er vastgesteld hoeveel je elke dag van de stof binnen mag krijgen en hoeveel er maximaal in voedingsmiddelen mag voorkomen. Hier is strenge controle op.
Omschrijving
Aflatoxine is een natuurlijke gifstof. Specifieker gezegd is het een schimmelgifstof. De schimmelsoorten Aspergillus flavus en Aspergillus parasiticus maken aflatoxine aan. De schimmel kan groeien tijdens warme en vochtige opslag van grondstoffen. Dit kan vooral in tropische landen een probleem zijn.
Soorten en bronnen
Aflatoxine kent veel verschillende varianten. Aflatoxine B1, B2, G1 en G2 zijn het meest giftig. Aflatoxine kan voorkomen in beschimmelde noten, granen, peulvruchten, kruiden en gedroogd fruit, maar ook in producten die hiervan gemaakt zijn zoals pindakaas, brood, bier en veevoer.
Aflatoxine B1 wordt in de lever omgezet in aflatoxine M1. Wanneer koeien met aflatoxine B1 besmet veevoer eten, kan aflatoxine M1 in melk en melkproducten voorkomen.
Gezondheidseffecten
Aflatoxine is giftig. Aflatoxine B1 is volgens het International Agency for Research on Cancer (
IARC) bovendien kankerverwekkend voor de mens.
Aflatoxine M1 is even giftig als aflatoxine B1, maar minder kankerverwekkend. Het IARC noemt aflatoxine M1 mogelijk kankerverwekkend voor de mens.
Inname van een te grote hoeveelheid aflatoxine B1 ineens veroorzaakt schade aan de lever. Dit kan zich uiten in buikpijn en misselijkheid, bloedingen, geelzucht en waterzucht. Bij regelmatige inname van aflatoxine B1 gedurende langere tijd kunnen levertumoren ontstaan.
Aflatoxine komt ook in het bloed terecht. Daardoor kan de stof via de placenta een ongeboren kind gevoeliger maken voor leverschade en kanker.
Veiligheid
In een Europese verordening en in het
Warenwetbesluit Verontreiniging van levensmiddelen is vastgesteld hoeveel aflatoxine er maximaal in voedingsmiddelen mag voorkomen. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) ziet toe op naleving van de normen. Voor zuigelingen- en peutervoeding zijn de normen strenger.
Er is ook een toelaatbare dagelijkse inname (TDI) vastgesteld. Dit geeft aan hoeveel je elke dag van de stof binnen mag krijgen zonder dat dit schadelijk is voor je gezondheid.
Voedingsadvies
Aflatoxine is een stabiele en hittebestendige gifstof. Je kunt het dus niet onschadelijk maken door je eten te verhitten.
Door de strenge controle krijg je in Nederland minder schimmelgifstoffen binnen dan schadelijk is voor je gezondheid. Het risico is daarom klein. De gezondheidsvoordelen van granen, noten en peulvruchten wegen daar ruimschoots tegenop.
Meer informatie
Codex Alimentarius Commission (Codex): www.codexalimentarius.nl
European Food Safety Authority: www.efsa.europa.eu